Reuters: Η προσπάθεια Τραμπ για ειρήνη στην Ουκρανία προκαλεί φόβους στην Ευρώπη για «άσχημο deal»

Όπως κι αν εξελιχθεί η νέα προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, στην Ευρώπη εντείνεται η ανησυχία για μια συμφωνία που δεν θα τιμωρεί ούτε θα αποδυναμώνει τη Ρωσία, όπως ήλπιζαν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, θέτοντας έτσι σε μεγαλύτερο κίνδυνο την ασφάλεια της ηπείρου.

Η Ευρώπη είναι πιθανό να αναγκαστεί να αποδεχθεί ακόμη και την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ της Ουάσιγκτον, του παραδοσιακού της προστάτη στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, και της Μόσχας, την οποία οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το ΝΑΤΟ συνολικά θεωρούν τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλειά τους.

Παρότι οι Ουκρανοί και άλλοι Ευρωπαίοι κατάφεραν να αποτρέψουν τμήματα ενός αμερικανικού σχεδίου 28 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου που θεωρήθηκε έντονα φιλορωσικό, οποιαδήποτε συμφωνία εξακολουθεί να εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την ήπειρο, αναφέρει το Reuters.

Με σταυρωμένα χέρια η Ευρώπη

Ωστόσο, η δυνατότητα της Ευρώπης να επηρεάσει τη συμφωνία είναι περιορισμένη, κυρίως επειδή δεν διαθέτει την απαιτούμενη σκληρή ισχύ για να επιβάλει όρους.

Δεν είχε εκπροσώπους στις διαβουλεύσεις που έγιναν στη Φλόριντα το Σαββατοκύριακο μεταξύ αμερικανικών και ουκρανικών αντιπροσωπειών, ενώ θα παρακολουθήσει από απόσταση την επίσκεψη του Αμερικανού Ειδικού Απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν την Τρίτη.

«Έχω την εντύπωση ότι, σιγά σιγά, γίνεται κατανοητό πως κάποια στιγμή θα υπάρξει μια άσχημη συμφωνία», δήλωσε ο Λουκ βαν Μιντελάρ, ιδρυτικός διευθυντής του Brussels Institute for Geopolitics.

«Ο Τραμπ θέλει ξεκάθαρα μια συμφωνία. Αυτό που είναι πολύ άβολο για τους Ευρωπαίους… είναι ότι θέλει μια συμφωνία σύμφωνα με τη λογική των μεγάλων δυνάμεων: “Εμείς είμαστε οι ΗΠΑ, αυτοί είναι η Ρωσία, είμαστε μεγάλες δυνάμεις”».

Ο Ρούμπιο επιχειρεί να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους

Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο έχει δηλώσει ότι οι Ευρωπαίοι θα συμμετάσχουν στις συζητήσεις για τον ρόλο του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία.

Ωστόσο, Ευρωπαίοι διπλωμάτες αντλούν περιορισμένη αισιοδοξία από αυτές τις διαβεβαιώσεις. Τονίζουν ότι σχεδόν κάθε πτυχή μιας συμφωνίας θα επηρεάσει την Ευρώπη, από πιθανές εδαφικές παραχωρήσεις έως την οικονομική συνεργασία ΗΠΑ–Ρωσίας.

Η νέα πρωτοβουλία έχει επίσης αναζωπυρώσει ανησυχίες σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, από την πυρηνική ομπρέλα και τα οπλικά συστήματα έως τις δεκάδες χιλιάδες αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη.

Ο Γερμανός Υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι Ευρωπαίοι πλέον δεν γνωρίζουν «σε ποιες συμμαχίες μπορούμε να βασιστούμε στο μέλλον και ποιες θα αποδειχθούν ανθεκτικές».

Παρά την προηγούμενη κριτική του Τραμπ προς το ΝΑΤΟ, τον Ιούνιο επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του στη Συμμαχία και στο Άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας, με αντάλλαγμα τη δέσμευση των Ευρωπαίων να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.

Ωστόσο, τα σχέδια του Ρούμπιο να παρακάμψει τη συνεδρίαση των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα ενισχύουν την ευρωπαϊκή νευρικότητα, την ώρα που αυξάνονται οι φόβοι ότι ένα ανατολικό μέλος της Συμμαχίας μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος της Μόσχας.

«Οι υπηρεσίες πληροφοριών μας επισημαίνουν κατηγορηματικά ότι η Ρωσία κρατά ανοιχτό το ενδεχόμενο πολέμου κατά του ΝΑΤΟ. Το αργότερο έως το 2029», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Γερμανός ΥΠΕΞ Γιόχαν Βάντεφουλ.

Οι εδαφικές παραχωρήσεις θα αποθρασύνουν τον Πούτιν

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι δεν βλέπουν καμία ένδειξη πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιθυμεί να τερματίσει την εισβολή του στην Ουκρανία. Ωστόσο, αν τελικά το κάνει, ανησυχούν ότι οποιαδήποτε συμφωνία δεν θα σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, ενθαρρύνοντας τη Ρωσία να επιτεθεί ξανά πέρα από τα σύνορά της.

Πλέον, φαίνεται πιθανό πως οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία θα επιτρέψει στη Μόσχα να διατηρήσει τουλάχιστον τον έλεγχο ουκρανικών εδαφών που κατέλαβε διά της βίας, είτε οι επίσημες συνοριακές γραμμές αλλάξουν είτε όχι.

Η κυβέρνηση Τραμπ, μάλιστα, δεν έχει απορρίψει εξαρχής τις ρωσικές διεκδικήσεις για το υπόλοιπο τμήμα του Ντονμπάς, το οποίο η Μόσχα δεν έχει καταφέρει να καταλάβει εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου.

Επιπλέον, ο Τραμπ και άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι βλέπουν μεγάλες ευκαιρίες για επιχειρηματικές συμφωνίες με τη Μόσχα μετά το τέλος του πολέμου.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φοβούνται ότι ο τερματισμός της απομόνωσης της Ρωσίας από τη δυτική οικονομία θα της δώσει δισεκατομμύρια δολάρια για να ανασυγκροτήσει τον στρατό της.

«Αν ο ρωσικός στρατός είναι μεγάλος, αν ο αμυντικός τους προϋπολογισμός παραμείνει τόσο υψηλός όσο είναι σήμερα, θα θελήσουν να τον χρησιμοποιήσουν ξανά», δήλωσε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, τη Δευτέρα.

Η Ευρώπη πασχίζει να ασκήσει επιρροή

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δυσκολεύονται να ασκήσουν ουσιαστική επιρροή σε οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία, παρότι η Ευρώπη έχει παράσχει περίπου 180 δισ. ευρώ βοήθειας στην Ουκρανία από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.

Η ΕΕ διαθέτει ένα σημαντικό δυνητικό διαπραγματευτικό χαρτί: τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σε μια πρόταση για τη χρήση αυτών των κεφαλαίων, ώστε να χρηματοδοτηθεί δάνειο 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, το οποίο θα κρατούσε το Κίεβο οικονομικά ζωντανό και ικανό να συνεχίσει τον αγώνα για τουλάχιστον δύο ακόμη χρόνια.

Για να αποδείξουν ότι μπορούν να ασκήσουν «σκληρή ισχύ», μια «συμμαχία των προθύμων» με επικεφαλής τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί να αναπτύξει μια «δύναμη διαβεβαίωσης» στο πλαίσιο μεταπολεμικών εγγυήσεων ασφάλειας προς την Ουκρανία.

Η Ρωσία έχει απορρίψει μια τέτοια δύναμη. Ακόμη όμως κι αν αναπτυσσόταν, θα ήταν περιορισμένης κλίμακας, σχεδιασμένη να ενισχύσει τις ουκρανικές δυνάμεις και όχι να προστατεύσει την Ουκρανία αυτόνομα, και θα μπορούσε να λειτουργήσει μόνο με αμερικανική υποστήριξη.

«Οι Ευρωπαίοι τώρα πληρώνουν το τίμημα επειδή δεν επένδυσαν σε στρατιωτικές δυνατότητες τα προηγούμενα χρόνια», δήλωσε η Κλαούντια Μέιτζορ, ανώτερη αντιπρόεδρος για τη διατλαντική ασφάλεια στο think tank German Marshall Fund.

«Οι Ευρωπαίοι δεν βρίσκονται στο τραπέζι. Διότι, για να παραφράσω τον Τραμπ, δεν έχουν τα χαρτιά», είπε, αναφερόμενη στην υποτιμητική φράση που είχε απευθύνει ο Αμερικανός πρόεδρος στον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον Φεβρουάριο.